De auto-, motor- en bromfietsverzekering

Elke dag nemen miljoenen Belgen de auto, motor of bromfiets om naar het werk te gaan of de kinderen naar school te brengen op een wegennet dat al overvol zit! Dagelijks gebeuren er dan ook ongevallen met materiële, of erger, lichamelijke letsels. Een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid is wettelijk verplicht voor iedereen die zich op de openbare weg begeeft met een gemotoriseerd voertuig (auto, motor, mobilhome,...). Als bewijs van dekking dien je steeds het geldig groen verzekeringsbewijs bij te hebben in het voertuig.

De burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering vergoedt de lichamelijke letsels en de stoffelijke schade die de bestuurder (jij of iemand anders) van het verzekerde voertuig aan iemand anders berokkent wanneer hij aansprakelijk is voor een verkeersongeval.

Opgelet: de BA verzekering vergoedt enkel de schade aan derden, dus niet de schade aan je eigen voertuig en de verwondingen van de bestuurder zelf! Daarvoor moet je een omnium verzekering en een bestuurdersverzekering afsluiten. De passagiers vallen wel onder de dekking van de BA verzekering.

Een voertuig bestemd voor het vrij verkeer op de grond (dus niet op rails) aangedreven door uitsluitend een mechanische kracht. De aard van de motor heeft daarbij geen belang. Een elektrische fiets valt zodoende niet onder de noemer gemotoriseerd voertuig omdat die enkel beschikt over een elektrische hulpmotor. Er is bijgevolg nog steeds een trapbeweging nodig om die hulpmotor te laten werken.

Een gekoppelde aanhangwagen wordt gezien als één geheel met de wagen en de burgerlijke aansprakelijkheid wordt dan bepaald in de overeenkomst van het trekkend voertuig (indien dit hierin natuurlijk uitdrukkelijk is vermeld).

De niet-gekoppelde aanhangwagen kan afzonderlijk worden verzekerd of zijn opgenomen in de bijzondere voorwaarden. Bij schade door een niet-gekoppelde aanhangwagen zal de BA-auto dus niet tussenkomen en moet men zich beroepen op de BA-familiale of BA-ondernemingen.

Binnen de wettelijk verplichte BA autoverzekering zijn er voor de verzekeraars tal van regels die bepalen wie wanneer welke schade moet vergoeden. Toch hebben de verzekeraars daar onderling nogal eens een ander inzicht over, wat een vertragingen zou kunnen betekenen in de afhandeling.

Om dit te vermijden is in België de RDR-regeling (Reglèment Direct / Directe Regeling) in het leven geroepen. Deze snelle regeling zorgt ervoor dat het slachtoffer van een verkeersongeval meteen wordt vergoed door zijn eigen verzekeraar, en niet door de verzekeraar van de aansprakelijke. De verzekeraars gaan vervolgens onderling uitzoeken wie van hen de rekening moet betalen en de kosten onderling terugvorderen via de "compensatiekas".

Er mag dan wel geen discussie bestaan over wie aansprakelijk is: daarom is een correct ingevuld aanrijdingsformulier fundamenteel. Het RDR-systeem wordt immers alleen toegepast in de RDR-overeenkomst beschreven situaties ("barema van de aansprakelijkheden") waarin de aansprakelijkheid onbetwistbaar is, zoals kop-staartaanrijdingen, het negeren van een voorrangsteken of het aanrijden van een geparkeerd voertuig.

Bovendien moet het verkeersongeval in België gebeurd zijn met louter materiële schade die het gevolg is van een fysiek contact tussen twee of meer verplicht verzekerde voertuigen. De betrokken voertuigen moeten verder een geldige BA autoverzekering afgesloten hebben bij een verzekeraar die de RDR-conventie heeft ondertekend. Als laatste mag de schade aan het voertuig van het slachtoffer het plafond van 25.000 euro niet overschrijden.

Er is een duidelijk onderscheid tussen de strafrechtelijke en de burgerlijke aansprakelijkheid. De burgerlijke aansprakelijkheid is gebaseerd op de art. 1382 tot en met 1386 bis en geven aan hoe een persoon zich correct in de samenleving dient te gedragen (principe "bonus pater familias” = goede huisvader). De strafrechtelijke aansprakelijkheid wordt geregeld in het strafrecht en heeft steeds een schadevergoeding of celstraf tot gevolg. Deze regels zijn opgesteld om de maatschappij via regels en wetten te leiden.

Voorbeeld: Indien iemand in dronken toestand (geen alcoholintoxicatie) aangereden wordt door een ander voertuig dat zijn voorrang niet verleende dan zal de dronken bestuurder (na vaststelling van de politie) strafrechtelijk vervolgd worden wegens het rijden onder invloed en hiervoor gestraft worden, maar burgerrechterlijk is hij niet aansprakelijk gezien de andere bestuurder zijn voorrang niet verleende.

Er is sprake van misbruik van vertrouwen indien de bestuurder van een voertuig, zonder de toestemming van de eigenaar, gebruik maakt van het verzekerde voertuig. Hierbij zal de schadelijder vergoed worden maar zal de verzekeringsmaatschappij de schadevergoeding verhalen op de bestuurder die geen toestemming kreeg.

Uit het bovenstaande kunnen we afleiden dat iedereen die het voertuig in handen heeft (huurder, garagehouder, parkingbewaarder, ...) verzekerd is. Deze regel geldt weliswaar niet in het geval van diefstal. Naar verhaalrecht van de maatschappij wordt er hierbij wel een onderscheid gemaakt indien de diefstal gepleegd wordt als gevolg van nalatigheid van de verzekerde. Weet daarbij dat, indien deze nalatigheid zich inderdaad voordoet, er nog steeds een oorzakelijk verband tussen de nalatigheid en de schade moet kunnen aangetoond worden om deze uit te sluiten.

Excepties zijn uitsluitingen die de maatschappij kan inroepen tegen zijn verzekeringsnemer. De niet-tegenstelbaarheid van excepties houdt in dat de maatschappij deze gerust in zijn contract kan opnemen maar dat deze eerst gehouden is om de schade aan derden te vergoeden en daarna deze schade eventueel terug kan verhalen op zijn verzekeringsnemer. Dit is met andere woorden het principe van de rechtstreekse vordering.